„Przeszłość to jest dziś, tylko cokolwiek dalej”
(Cyprian Kamil Norwid)
Najdawniejsze wiadomości o szkole ludowej mamy z roku 1838. Opiekunem szkoły był proboszcz, a uczęszczało do niej 114 dzieci, w tym 38 dziewcząt.. Był to okres najsilniejszej rusyfikacji Królestwa. Nasza szkoła pomimo częstych wizytacji i ,,odwiedzin” różnych dygnitarzy rosyjskich ( m.in. Apuchtina) broniła się przed rusyfikacją i uczyła patriotyzmu.
Jak czytamy w kronice szkolnej: ówczesny kierownik szkoły Sujkowski ,,tak pracował, że czyniąc zadość wymaganiom rządu nie zaniedbywał wychowania swych wychowanków”, a wcześniejszy prefekt szkoły ksiądz I. Szymański ,,za udział w tajnym rewolucyjnym stowarzyszeniu, został wysłany na Syberię do ciężkich robót w kopalniach”.
W roku 1896 Szkoła Ludowa Koedukacyjna została podzielona na męską i żeńską.
Od roku 1914 -1915 nauka w szkole została przerwana. Wojska rosyjskie zajęły budynki szkolne, a nawet mieszkania nauczycielskie. W chwili wycofania się wojsk rosyjskich na wschód urzędnicy i nauczyciele zostali ewakuowani w głąb Rosji.
W roku 1915 w czasie okupacji austriackiej wznowiono naukę w szkole. Na skutek starań Zarządu Miejskiego zakupiono duży budynek piętrowy przy ulicy Warszawskiej i oddano do użytku obu szkół.
28 grudnia 1927 roku siedmioklasowej Szkole Powszechnej Żeńskiej nadano imię Emilii Plater. Zajmowała ona parter wspomnianego budynku.
Od roku 1932/1933 szkoła jest koedukacyjna (po reformie szkolnictwa z 1932 roku).
W stanie największego rozkwitu szkołę zastała druga wojna światowa i całkowicie zniszczyła, zdewastowała jej bogaty dorobek. Budynek szkolny został zajęty przez wkraczające oddziały wojsk niemieckich. Całe mienie szkoły zostało zrabowane lub spalone przez Niemców w dołach wykopanych na ten cel na boisku szkolnym. W ten sposób zniszczono całą bibliotekę (ok.5 tysięcy książek), mapy, obrazy, kronikę szkoły i wszystkie szkolne akta. Z ławek i stołów niemieccy żołnierze robili sobie skrzynki i kuferki. Urządzenia pracowni fizycznej i pracowni zajęć praktycznych zrabowano lub zniszczono. W sali gimnastycznej urządzono garaże na samochody.
Wyzwolenie Końskich – pamiętnego 16 stycznia 1945 r., przyniosło mozolną i gorączkową pracę nad odbudową szkoły.
Od 1970 roku Szkoła Podstawowa Nr 1 zagospodarowała cały budynek przy ul. Warszawskiej 23, który wcześniej zajmowała wspólnie ze Szkołą Podstawową Nr 2. Pomimo przeniesienia Szkoły Podstawowej Nr 2 do nowego budynku, warunki były nadal bardzo trudne. W wybudowanym w 1905 r. obiekcie poza elektrycznością i wodą bieżącą w kuchni nie było innych urządzeń technicznych. Budynek był ciasny, o ciemnych korytarzach, sale ogrzewane piecami kaflowymi, sanitariaty znajdowały się w budynku obok szkoły, a sala gimnastyczna w budynku wolnostojącym. Budynek mieścił się przy ruchliwej ulicy, narażony był na wstrząsy i ulegał ciągłemu zniszczeniu.
W związku z tym rozpoczęto budowę nowej szkoły przy ul. Armii Krajowej.
Rozpoczęcie prac budowlanych
W 1990 r. szkoła doczekała się pierwszego pawilonu „A’’ przeznaczonego na klasopracownie I-III. W listopadzie tego roku wprowadzono do nich dzieci. W tym samym czasie realizowano budowę pozostałych pawilonów.
Pawilon ,,B’’ oddano do użytku 15 stycznia 1991r. Umieszczono w nim administrację, zaplecze kuchenne, stołówkę, świetlicę, wentylatornię, kotłownię i wymiennikownię.
W pawilonie ,,C’’, oddanym 15 maja 1991 r. znalazły miejsce gabinety: chemiczny, fizyczny, dwa geograficzne, dwa biologii, dwa zajęć praktyczno - technicznych, pracownia plastyczna, sala muzyki, a także gabinety lekarski i stomatologiczny.
W budynku tym, na poziomie zerowym, rozmieszczono 28 boksów z przeznaczeniem na szatnię dla każdej klasy oddzielnie. Biblioteka szkolna otrzymała trzy osobne pomieszczenia z przeznaczeniem na czytelnię, wypożyczalnię i magazyn księgozbiorów.
Dopiero 28 lutego 1992 r. przystąpiono do odbioru budynku „D’’ - w całości dydaktycznego, z 16 salami lekcyjnymi. Budynek wyposażono pod potrzeby gabinetów polonistycznych, historii, języka rosyjskiego i matematyki. Nauka odbywała się nadal na dwie pełne zmiany.
W 1993 r. oddano budynek „E’’ (aulę) o powierzchni 500 m2 ze sceną i balkonami.
8 maja 1998 roku prezydent Aleksander Kwaśniewski, który gościł w Końskich z okazji jubileuszu 250-lecia miasta przeciął wstęgę w nowoczesnym obiekcie miejskiej pływalni, połączonej z salą gimnastyczną Szkoły Podstawowej Nr 1. Były prezydent zwiedził szkołę, salę gimnastyczną i dokonał pamiątkowego wpisu do Szkolnej Kroniki.
Były prezydent Aleksander Kwaśniewski dokonuje wpisu do kroniki
Po reformie oświaty w roku szkolnym 2000/2001 nastąpił podział dotychczasowej placówki na Szkołę Podstawową Nr 1 i Gimnazjum Nr 1.
/tekst pochodzi z pracy Moniki Walczyk – finalistki Konkursu Humanistycznego "Na Parnasie w szóstej klasie" w roku 2007 r./